İŞ KAZASI NEDİR? İŞ KAZASI GEÇİREN İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?
6331Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre İş Kazası: "İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle
meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren
olay" olarak tanımlanmıştır.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. maddesine göre, İş Kazası:
1. Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
2. İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,
3. Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere
gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
4. Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
5. Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen
ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.
İş kazasında işverenin kusuru bulunması zorunlu değildir Kimsenin kusuru olmaksıIzın kaçınılmaz olarak
kazanın gerçekleştiği hallerde dahi sosyal devlet ilkesi gereğince işverenin sorumluluğuna gidilmektedir.
İşveren tarafından, kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki 3iş günü içinde İş
Kazasının bildirilmesi zorunludur. Ancak, bu süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde
meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.
Öncelikle SGK' nın olayı İş Kazası olarak tanımlaması gerekir. Olayın iş kazası olarak nitelendirilebilmesi
için öncelikle işçinin sigortalı olması gerekir.
Sigortalının;
- İşyerinde bulunduğu sırada,
- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle görevli olarak işyeri dışında başka bir yere
gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
-Emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
- İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş geliş sırasında meydana gelen ve sigortalıyı
bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olay iş kazası olarak nitelendirilir.
Yukarıdaki maddeye dayanarak trafik kazası da iş kazası sayılır. İşveren sigortalıya araç tahsis etmişse,
sigortalının bu araçla işe gidiş geliş sırasında yaptığı trafik kazası iş kazası sayılır. Fakat sigortalı kendi
arabasıyla işe gelip gidiyorsa bu gidiş geliş esnasında yaşanan kaza iş kazası olarak nitelendirilmez.
SGK 2016 yılında yayımladığı bir genelge ile işyerinde geçirilen kalp krizi de iş kazası sayılmıştır. Kalp
krizi ile birlikte sigortalının süreğen hastalıklar nedeniyle iş yerindeki ölümü de iş kazası olarak
nitelendirilmiştir.
Kaza geçiren işçi öncelikli olarak hastane belgelerinin düzenlenmesi bakımından dikkatli olmalı ve bu
belgelerin iş kazası şeklinde düzenlenip düzenlenmediğini kontrol etmelidir. İşveren kazayı SGK' ya
bildirmediyse kuruma verilecek dilekçeyle bildirim yapılmalıdır.
İş kazası geçiren İşçi öncelikle geçici iş göremezlik gelirinden faydalanır. İş göremezlik oranının %10'dan
fazla olması halinde işçiye SÜREKLİ İŞGÖREMEZLİK maaşı bağlanır. Malulen emekli olabilmesi için;
İş göremezlik oranı % 40'dan fazla ise: 20 yıl sigortalılık süresi ve 4400 gün prim
İş göremezlik oranı % 60'dan fazla ise: 18 yıl sigortalılık süresi ve 4000 gün prim
İş göremezlik oranı % 80'den fazla ise: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim yatırılmış olması
gerekir.
İşçinin vefat etmesi halinde geride kalan hak sahibi yakınlarına ölüm aylığı bağlanır. Buna ilaveten cenaze
masrafları ve tedavi giderleri de karşılanır.
İşyerinde geçirilen kaza sonucu sigortalının bedenen zarara uğraması gerekmez. Sigortalının ruhen
uğradığı zarar da iş kazası olarak değerlendirilir.
Kaza geçiren sigortalı işçinin maddi ve manevi tazminat hakkı bulunmaktadır. Maddi tazminatın
kapsamına tedavi masrafları, kazanç kaybı, iş gücü kaybı ve ekonomik geleceğin sarsılmasından kaynaklı
zararlar girmektedir. Ölüm halinde ise işçinin geride kalan hak sahibi yakınları destekten yoksun kalma
tazminatı almaktadır. Manevi tazminat işçinin kaza ve tedavi sürecinde yaşamış olduğu elem ve
izdıraptan dolayı istenebilir. İşçinin hak sahibi yakınları da manevi tazminat talebinde bulunabilir.
İş kazası zaman aşımı süresi kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıldır. Ancak kazanın aynı
zamanda suç teşkil etmesi halinde, Ceza Kanun' unda öngörülen daha uzun zamanaşımı süreleri
uygulanmaktadır.
